Tak jak rozwijała się starożytna literatura i sztuka, tak też ewaluowały smaki greckiej kuchni. Już od czasów starożytnych jedzenie miało wielkie znaczenie dla Greków.
Dawniej rozmaite przysmaki trafiały tylko na stoły zamożnych, biedniejsi musieli zadowolić się warzywami, owocami i ziarnami zbóż.
Ze względu na bardzo dogodne położenie Grecja była i jest zasobna zwłaszcza w owoce morza oraz ryby, ale również w przepyszne, skąpane w słońcu owoce.
Kuchnia starożytnej Grecji
Niestety nie zachowało się wiele informacji o sztuce kulinarnej starożytnej Grecji. Jednym źródłem jest książka kucharska spisana przez Mithajkosa zatytułowana „Potrawy z ryb”. Najwięcej przepisów obejmowało właśnie dania z ryb, gdyż Grecy byli prawdziwymi mistrzami w dziedzinie ich podawania, przechowywania i przygotowywania.
Sztuka przyrządzania ryb i owoców morza w starożytnej Grecji osiągnęła wysoki poziom. Powstało wiele receptur na rybne dania. Niektórzy preferowali smaki naturalne, inni z kolei przyprawiali je rozmaitymi przyprawami, sprowadzanymi z Dalekiego Wschodu. Ryby smażono na oliwie − bezcennym, greckim tłuszczu roślinnym − polewano je również różnymi sosami lub posypywano serami. Konserwowano je w soli, a następnie transportowano do rejonów mniej zasobnych w rybie smakołyki lub gotowano je w osolonej wodzie.
Bardzo często używano też ryb solonych i suszonych na słońcu. Zapach z pewnością był specyficzny, ale był to prawdziwy rarytas.
Fot. Shutterstock.com
Mięso innych zwierząt raczej nie cieszyło się popularnością − na stołach pojawiało się jedynie od święta i przeważnie tylko u wyżej sytuowanych.
Należy zaznaczyć, że jedzenie w starożytnej Grecji miało również podłoże religijne i często rozmaite dania składano w ofierze greckim bóstwom. Według mitologii greckiej bogowie również ucztowali, żywili się ambrozją, która czyniła ich nieśmiertelnymi i wiecznie młodymi.
Do tej pory ambrozja oznacza prawdziwy przysmak.
Starożytni Grecy byli wielkimi biesiadnikami, a każdy posiłek obficie zakrapiany był winem, z którego Grecja słynie do dziś. Wielkie ucztowanie wynika z jeszcze jednej cechy Greków, a mianowicie z ich gościnności i przyjacielskiej natury.
Regionalna kuchnia grecka
Grecja podzielona jest na regiony: Attykę, Grecję Środkową i Zachodnią, Macedonię Środkową i Zachodnią, Macedonię Wschodnią i Trację, Kretę, Epir, Tesalię, Athos, Wyspy Jońskie, Wyspy Egejskie Północne i Południowe oraz Peloponez. Każdy z nich ma swoje własne tradycje kulinarne.
W Attyce słynne są gołąbki zawijane w liście winogron, zwane dolmades. Popularna jest także musaka − danie z zapiekanych bakłażanów, ziemniaków i mięsa mielonego czy tiropita, czyli placek z nadzieniem z sera feta.
Musaka, fot. Shutterstock.com
Rejon Wysp Jońskich to królestwo owoców morza i ryb, a także makaronu, który rozsławili tutaj Włosi.
Z kolei Kreta słynie z bardzo intensywnie przyprawionych potraw. Kreteńczycy zjadają również duże ilości wieprzowiny, a najbardziej popularnym daniem z jej wykorzystaniem jest choirino kritiko − grube pieczone kotlety wieprzowe.
Mezedes − greckie przystawki
Tradycyjny grecki posiłek nie może obejść się bez przekąsek − mezedes. Są to zazwyczaj rozmaite greckie sery, pieczywo oraz pasty do chleba. Przystawki muszą być odpowiednio ostre, żeby pobudzić apetyt.
Najbardziej popularnymi przekąskami są: kolokithakia tyganita (smażone kabaczki), piperies tyganites (smażona papryka), skordalia (pasta czosnkowa do pieczywa), tzatziki (pasta czosnkowa z ogórkami i miętą) oraz niezastąpiona grecka feta.
Do wspomnianych wyżej przystawek podaje się rozmaite sosy. Wśród najpopularniejszych znajdziemy: ladolemono czyli sos oliwno-cytrynowy, sos pomidorowy oraz sos czosnkowy.
Sałatki w kuchni greckiej
Prym wiodą również sałatki. Dużo z nich bazuje na świeżych ogórkach, jogurcie i liściach mięty. Bardzo często serwowane są do dań rybnych i mięsnych.
Najsłynniejszą sałatką bez wątpienia jest sałatka grecka − na bazie świeżych warzyw, fety i oliwek.
Popularna jest również sałatka z fasoli − ambelosalata.
W upalne dni najlepiej smakuje sałatka z arbuza, sera feta i liści mięty.
Bardzo ważną częścią składową dań greckich są rozmaite placki (pites), przygotowywane na bazie ciasta filo przypominającego ciasto francuskie. Można je dostać niemalże na każdym tradycyjnym greckim straganie.
Placki podawane są z rozmaitymi farszami. Prawdziwym rarytasem są placki serowe − tiropita na bazie sera feta, placki szpinakowe − spanakopita i placki z niezwykle popularnych w Grecji kabaczków.
Grecki obiad
Grecy lubują się również w zupach, które są tu pożywnym daniem, gdyż zazwyczaj są przygotowywane na bazie sycących składników: grochu, fasoli, soczewicy z dodatkiem mięs.
Popularna jest m.in. zupa mięsna na bazie wołowiny i ryżu (krestosupa).
Do mięs najczęściej używanych w greckiej kuchni zalicza się wołowinę, baraninę, jagnięcinę i wieprzowinę. Popularna jest również cielęcina duszona z ziemiankami − moschari kacrolas me patates.
Często serwuje się pieczone jagnię z karczochami lub jagnię z sosem cytrynowym. Jagnięcinę wykorzystuje się także do przygotowania słynnego kleftiko, czyli mięsa zapieczonego w pergaminie.
Fot. Shuttertsock.com
Wiele dań mięsnych bazuje na mięsie mielonym. Na obiad często podawana jest musaka lub pasticio przyrządzane z makaronu, mięsa mielonego i pomidorów zapieczone z żółtym serem.
Kuchnia grecka dla jaroszy
Popularne ryby używane do dań greckich to barweny, a od przepisów z owoców morza wprost można dostać zwrotów głowy. Popularne są ośmiornice, kalmary czy krewetki.
Do owoców morza często dodaje się ryż, tak jak w przypadku hiszpańskiej paelli czy włoskiego risotto.
Dania wegetariańskie stanowią duży procent przepisów w kuchni greckiej. Warzywa często są zapiekane i podawane z nadzieniem z sera i kaszy. Najczęściej serwuje się cukinie, bakłażany, paprykę, pomidory i karczochy.
Bardzo smacznym dodatkiem jest pasta z grochu (fava). Wspaniale smakuje z pieczywem.
Greckie specjały
Smaczne przepisy to zasługa wysokiej jakości greckich produktów. Na pierwsze miejsce zdecydowanie wysuwa się oliwa. Dodawana jest niemalże do wszystkiego: sosów, mięs, warzywa. Często podaje się ją tylko z chlebem.
Również tutejsze owoce i warzywa mają wielu chętnych, a wszystko za sprawą śródziemnomorskiego klimatu.
Grecy są także specjalistami w produkcji serów, zwłaszcza fety. Należy ona do serów białych, miękkich, a do najsmaczniejszych zalicza się tę produkowaną z pasteryzowanego mleka koziego i owczego.
Smacznym greckim serem jest też halloumi, którego można skosztować również na Cyprze. Jest to ser solankowy półtwardy, doskonale nadaje się jako dodatek do sałatek.
Patrząc na mnogość przepisów i smaków, łatwo zrozumieć, dlaczego kuchnię grecką uznaje się za jedną z najlepszych na świecie.
Artykuł pochodzi z 2016 roku.
">
